Her ne kadar herkes yaşla birlikte lekelerin, kırışıklıkların ve sarkıntıların artacağını bilse de, neden böyle olacağını bilmeyebilir.
Bunun nedenleri dış faktörler (ultraviyole ışınları, radyasyon, hava kirliliği, tütün dumanı vb.) ve fizyolojik faktörler (iskemi, uygunsuz egzersiz, psikolojik ve fiziksel stresler gibi durumlardan başka, solunum, beyaz kan hücresi, bakteri ve ilaçların metabolik işlemleri sonucu) den dolayı vücutta oluşan aktif oksijendir. Tam da bu aktif oksijen, cilt yaşlanması ve her türlü cilt problemlerinin sebebidir.
Cilt sadece yaşa değil, aynı zamanda yaşam ortamına göre de büyük değişiklik gösterir.
Çeşitli cilt sorunlarının ana nedeni ultraviyole ışınlarından dolayı oluşan aktif oksijendir.
Ultraviyole ışınlarına maruz kalınca cildin elastikiyetini sağlayan kollajen ve elastinler oksitlenerek kırışıklığın oluşmasına yol açar.
Ayrıca, ultraviyole ışınlarından olan oksitlenmede, Hidroksil Radikali, Singlet Oksijen adındaki çok güçlü aktif oksijenler büyük miktarda üretildiği için cildi oluşturan Lipit (yağ maddeleri) de oksitlenerek Lipit Perokside dönüşür. Bunların sonucu olarak ultraviyole ışınlarını emen melanin pigmentleri toplanır ve leke oluşturur.
Cilt yaşlanmasının diğer adı da "ışın yaşlanması" olup, ultraviyole ışınlarına maruz kalındığında oluşan aktif oksijenin (Singlet Oksijen) leke, kırışıklık ve hatta, deri kanserlerinin temel nedeni olduğu söylenir.
Ultraviyole ışınları cildin derinliklerindeki alt deriye kadar ulaşarak dokuları tahrip eder.
Ultraviyole ışını korkusu
- Cilt yaşlanması, yaşa bağlı olmaksızın ultraviyole ışınlarının miktarı ile orantılıdır.
- Son yıllarda küresel ısınma nedeniyle ozon tabakasının bozulması ilerleyerek ultraviyole ışınları artmaktadır.
-
Lekelerin nedeni, ultraviyole ışınlarından korumak için bazal tabakada oluşan melaninlerin yaşla beraber kaybolmadan birikmesindendir.
-
Ultraviyole ışınlarına maruz kalındığında, yaşlanma ile beraber tüm yüz donuklaşır ve parlaklığı kaybolur.
- Kırışıklığın nedeni, derinin elastikiyetini koruyan dermal tabaka dokusunun ultraviyole ışınlarının tahribatıyla bozulmasındandır
※ Avustralya'da, cilt kanserine karşı çocukluktan itibaren tedbir alınması gerektiği kanunla zorunlu olarak belirlenmiştir. (Cilt bakım, şapka, güneş gözlüğü vb.)
Yaşla birlikte azalan antioksidan enzim
Aktif oksijen için, gıdalarda bulunan C ve E vitamini gibi antioksidanlar etkilidir. Ancak, bu maddeler aktif oksijeni kaldırdıklarında, kendileri de oksitlenir ve aslındaki antioksidanlara geri dönemezler. Böyle bir durumda, hücreleri okside etme ihtimali bile vardır.
Genç nesillerde antioksidan enzimler yeterli miktarda üretildiği için cilt sorunları ve yaşlanmalar pek görülmez. Ama 20'li yaşlardan sonra antioksidan enzimlerin üretimi azalmaya başlar ve 30'lu yaşlardan itibaren üretimi hızla düşer.
(Dr. Abet Uygar)